Người lớn bị táo bón có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh sẽ tiến triển nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm như trĩ, tắc ruột, ung thư trực tràng,… Vậy triệu chứng táo bón ở người lớn là gì? Làm thế nào để điều trị và phòng ngừa tình trạng này?
Triệu chứng táo bón ở người lớn
Triệu chứng táo bón ở người lớn bao gồm một vài hoặc toàn bộ các biểu hiện dưới đây:
- Đại tiện ít hơn bình thường (dưới 3 lần một tuần)
- Phân khô cứng, rời rạc hoặc kết thành cục lớn
- Đi ngoài khó khăn, đau rát, phải rặn cố sức để đẩy phân ra
- Phân có thể dính nhầy hoặc máu
- Có triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, xì hơi nhiều
- Bụng khó chịu, đau âm ỉ hoặc đau quặn
- Buồn nôn, chán ăn,mất cảm giác ngon miệng
Triệu chứng táo bón ở người lớn
Xem thêm Mách mẹ 9 loại trái cây giúp nhuận tràng trị táo bón vô cùng hiệu quả
Nguyên nhân gây táo bón ở người lớn
Người lớn bị táo bón có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
- Không uống đủ nước khiến cơ thể dễ bị thiếu nước. Nước giữ nhiều vai trò quan trọng đối với cơ thể. Với hệ tiêu hóa, nước giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa và hấp thu thức ăn. Thiếu nước cũng là nguyên nhân khiến phân trở nên khô cứng và dẫn đến táo bón
- Không bổ sung đầy đủ chất xơ. Dù không phải là chất dinh dưỡng, cũng không được cơ thể hấp thu nhưng đây lại là chất không thể thiếu trong chế độ ăn hàng ngày. Chất xơ có tác dụng kéo nước vào lòng ruột, làm mềm và tăng thể tích phân, giúp đại tiện tự nhiên. Thiếu chất xơ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây táo bón ở người lớn và trẻ em.
- Thể chất suy giảm: tình trạng này thường gặp ở những người lớn tuổi. Cơ thể mệt mỏi, vận động khó khăn cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn. Thức ăn bị ứ đọng lâu tại ruột và gây nên táo bón.
- Thói quen nhịn đi ngoài: khiến phân bị tích trữ lâu ngày trong cơ thể, bị mất nước và trở nên khô cứng. Nguyên nhân là do người bệnh có tâm lý sợ hãi khi đi ngoài. Vì khi bị táo bón đi ngoài thường khó khăn, gây đau rát hậu môn, đôi khi còn chảy máu
- Táo bón do tác dụng phụ của thuốc. Một số thuốc gây ra tác dụng không mong muốn trên đường tiêu hóa và dẫn đến tình trạng táo bón ở người lớn.
Xem thêm Cách trị táo bón nặng hiệu quả và nhanh khỏi từ chuyên gia
Nguyên nhân gây táo bón ở người lớn
Xem thêm Trẻ đau bụng đi ngoài liên tục là dấu hiệu của bệnh gì
Cách điều trị táo bón ở người lớn
Sử dụng thuốc nhuận tràng điều trị táo bón ở người lớn
Thuốc nhuận tràng điều trị táo bón được chia thành 3 nhóm chính:
- Thuốc nhuận tràng thẩm thấu: nhóm thuốc này hoạt động theo cơ chế làm tăng áp lực thẩm thấu. Từ đó kéo nước vào lòng ruột, làm mềm phân. Giúp phân di chuyển dễ dàng trong lòng ruột và đào thải ra ngoài. Loại thuốc thuộc nhóm này được sử dụng phổ biến là Macrogol và một số loại muối của Magie (magie hydroxid, magie citrat…)
- Thuốc nhuận tràng làm mềm phân. Bản chất của các thuốc này cung cấp chất xơ cho cơ thể. Kích thích hoạt động tiêu hóa. Có tác dụng phòng ngừa và điều trị táo bón. Khi sử dụng nhóm thuốc này cần chú ý uống nhiều nước. Nếu không có thể gây ra tác dụng ngược, dẫn đến triệu chứng đầy bụng, khó tiêu và táo bón
- Thuốc nhuận tràng kích thích: có tác dụng làm tăng nhu động co bóp của ruột. Từ đó đẩy nhanh quá trình tống phân ra khỏi cơ thể. Nhóm thuốc này giúp người lớn có thể đi ngoài nhanh chóng khi bị táo bón. Tuy nhiên khi đã đi ngoài bình thường thì nên ngừng lại. Nếu lạm dụng và sử dụng kéo dài sẽ khiến mặt trở nên “trơ ì”, giảm nhu động ruột. Từ đó dẫn đến tình trạng lệ thuộc vào thuốc
Sử dụng thuốc nhuận tràng điều trị táo bón ở người lớn
Nguyên tắc sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón ở người lớn
- Việc sử dụng thuốc nhuận tràng cần tuân theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ
- Nên sử dụng thuốc nhuận tràng làm mềm phân trước. Vì nhóm thuốc này bổ sung chất xơ cho cơ thể, đảm bảo an toàn và lành tính
- Nếu thuốc làm mềm phân không có hiệu quả, tiếp tục chuyển sang thuốc nhuận tràng thẩm thấu. Có thể kết hợp với thuốc nhuận tràng kích thích nếu cần thiết
- Bệnh nhân bị táo bón kèm theo triệu chứng khó tiêu, chướng bụng có thể dùng nhóm nhuận tràng kích thích
- Chỉ nên sử dụng thuốc nhuận tràng trong một thời gian ngắn. Khi cơ thể có thể trở lại trạng thái đại tiện bình thường thì nên ngưng sử dụng. Thay vào đó sử dụng các biện pháp khác để ngăn ngừa táo bón (chế độ ăn, vận động,…). Nếu sử dụng kéo dài rất dễ gây tình trạng lệ thuộc vào thuốc, làm suy giảm các chức năng của cơ quan tiêu hóa. Và khi ngưng thuốc rất dễ bị táo bón trở lại
- Cần lưu ý liều dùng. Tránh sử dụng quá liều dễ gây tiêu chảy, mất nước và các triệu chứng nguy hiểm khác
Nguyên tắc sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón ở người lớn
Các loại thuốc nhuận tràng không nên sử dụng khi người lớn bị táo bón
- Tránh sử dụng các thuốc nhuận tràng có thành phần là dầu khoáng. Vì đây là chất dễ gây kích ứng niêm mạc ruột non. Đồng thời gây ra nhiều tác dụng không mong muốn hơn so với các thuốc nhuận tràng khác
- Không nên sử dụng các thuốc nhuận tràng tự chế với các thành phần như nước xà phòng, thuốc xổ, hydrogen peroxid,… Vì các chất này rất dễ gây kích ứng niêm mạc ruột
- Không sử dụng thuốc nhuận tràng trong trường hợp nghi ngờ tắc ruột hoặc bán tắc ruột
Giải pháp phòng ngừa táo bón ở người lớn
So với việc sử dụng thuốc để điều trị táo bón, mỗi chúng ta nên có biện pháp phòng ngừa táo bón để bảo vệ sức khỏe nói chung cũng như bộ máy tiêu hóa nói riêng.
Chế độ ăn uống lành mạnh giúp ngăn ngừa táo bón
Chế độ ăn uống vẫn phải cung cấp đủ 4 nhóm: chất đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất để đảm bảo dinh dưỡng cho cơ thể. Trong đó tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ vào bữa ăn
Chất xơ giúp quá trình tiêu hóa diễn ra trơn tru, cơ thể hấp thu dinh dưỡng hiệu quả. Đồng thời, chất xơ cũng chính là nguồn dinh dưỡng của lợi khuẩn. Hệ thống lợi khuẩn phát triển mạnh mẽ giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Ngăn ngừa các rối loạn tiêu hóa
Chất xơ được tìm thấy nhiều trong các loại rau củ quả như bông cải xanh, mồng tơi, cà rốt, táo, bơ,… Bên cạnh đó, ngũ cốc cũng là nguồn bổ sung dồi dào cho cơ thể. Mỗi tuần chúng ta có thể sử dụng ngũ cốc 2-3 lần để tránh cảm giác nhàm chán
Bên cạnh việc tăng cường bổ sung chất xơ cũng nên hạn chế ăn các loại thực phẩm khó tiêu như đồ nướng, thực phẩm đóng hộp, đồ ăn nhanh,… Các loại đồ ăn này thường giàu đạm và chất béo, dễ gây đầy bụng và táo bón
Hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,… Vì những chất này cuốn trôi một phần enzym mà các cơ quan tiết ra. Khiến cho quá trình tiêu hóa bị cản trở
Chế độ ăn uống lành mạnh giúp ngăn ngừa táo bón
Tăng cường vận động để ngăn ngừa táo bón ở người lớn
Vận động không chỉ giúp nâng cao sức khỏe, làm cho tinh thần thoải mái. Đây cũng là một trong những biện pháp ngăn ngừa táo bón được các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên áp dụng
Tập luyện thường xuyên giúp kích thích nhu động ruột. Từ đó hoạt động tiêu hóa diễn ra nhanh và hiệu quả. Vận động cũng là cách hỗ trợ các cơ sàn chậu và ổ bụng tăng cường hoạt động. Từ đó giúp đi ngoài dễ dàng hơn
Tăng cường vận động để ngăn ngừa táo bón ở người lớn
Thay đổi thói quen khi đi đại tiện để giảm táo bón
Nên dậy sớm vào buổi sáng để đi đại tiện. Khoảng thời gian từ 5-7 giờ sáng là thời điểm lý tưởng để cơ thể đào thải các chất cặn bã ra khỏi cơ thể. Vì vậy mỗi chúng ta nên rèn luyện thói quen đi đại tiện vào một khung giờ cố định. Điều này giúp tạo phản xạ đại tiện tự nhiên cho cơ thể
Khi đi đại tiện không nên mang sách, báo vào đọc hoặc sử dụng các thiết bị điện tử. Điều này cản trở tuần hoàn máu tại các bộ phận tiêu hóa. Gây khó khăn khi đi đại tiện
Về tư thế đại tiện: nên đặt 2 bàn chân lên một chiếc ghế thấp (cao khoảng 20 cm). Người hơi gập sao cho tạo với đùi một góc khoảng 35 độ. Tư thế này giúp ruột kết được duỗi thẳng, giúp phân di chuyển dễ dàng.
Thay đổi thói quen khi đi đại tiện để giảm táo bón
Nếu như vẫn còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ ngay cho tôi theo Hotline 0912.313.131 để được tư vấn và hỗ trợ một cách nhanh nhất hoặc Chat trực tiếp Facebook thầy thuốc Lê Minh Tuấn
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa
